วัฒนธรรมเชี่ยนหมากไม้อีสาน

นิตยา พัดเกาะ

วัฒนธรรมเชี่ยนหมากไม้อีสาน
Isan Traditional Betel Nut Box

การศึกษาวัฒนธรรมเชี่ยนหมากไม้อีสาน มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวัฒนธรรม ความเชื่อและพิธีกรรมการใช้เชี่ยนหมากไม้ อีสานรูปแบบเก่า กลุ่มตัวอย่างได้จากแหล่งเรียนรู้และพิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน ผู้ที่ใช้ ผู้ที่เก็บดูแลรักษาและผู้ผลิตเชี่ยนหมากไม้อีสาน รูปแบบเก่า เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย การสัมภาษณ์ บันทึกข้อมูลเป็นลายลักษณ์อักษร บันทึกภาพ การสังเกตแบบมีส่วนร่วมและไม่มี ส่วนร่วม ผลการศึกษาพบว่าวัฒนธรรมการใช้เชี่ยนหมากไม้อีสาน มีไว้สำหรับรับรองแขกที่มาเยี่ยมเยือน และประเพณีการแต่งงานที่ ยังสามารถพบเห็นได้ในปัจจุบันที่อ าภอเขวาสินรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ และพิธีกรรมการน ามาเป็นส่วนประกอบในพิธีศพสามารถพบเห็น ได้ที่จังหวัดเลย ส่วนความเชื่อเกี่ยวกับตัวเชี่ยนหมากไม้อีสานจะมีบางพื้นที่หรือบางจังหวัดเท่านั้นที่ให้ความหมายว่าตัวผู้จะมีเดือย ส่วนตัวเมียไม่มีเดือย ซึ่งในบางพื้นที่ให้เหตุผลว่า การท าเดือยท าเพื่อให้เกิดความสวยงามหรือทาเพื่อตอบสนองต่อประโยชน์ใช้สอยและ สะดวกในการเคลื่อนย้าย ซึ่งในปัจจุบันผู้ใช้เชี่ยนหมากไม้อีสานได้เปลี่ยนไปใช้วัสดุประเภทอื่นที่มีความคงทนและน้ำหนักเบามากกว่า